خمیر حرارتی چیست
در الکترونیک، گرما همیشه یکی از چالش‌های بزرگ برای دستگاه‌ها بوده است. برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی قطعات حساس، استفاده از خمیر حرارتی می‌تواند راه‌حل مؤثری باشد. این ماده که به‌طور عمده در دستگاه‌هایی مانند کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند و کنسول‌های بازی به‌کار می‌رود، به انتقال حرارت بین قطعات مختلف و سیستم‌های خنک‌کننده کمک می‌کند. در این مقاله از تکاف مگ ، قصد داریم بیشتر با ویژگی‌ها و کاربردهای خمیر حرارتی آشنا شویم و ببینیم چطور می‌تواند عملکرد دستگاه‌ها را بهبود بخشد.
تعریف خمیر حرارتی
خمیر حرارتی ماده‌ای است که برای انتقال بهتر حرارت بین دو سطح در تماس با هم استفاده می‌شود. این ماده معمولا در دستگاه‌های الکترونیکی مثل کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند و کنسول‌های بازی به کار می‌رود تا حرارت تولیدشده در قطعاتی مانند پردازنده‌ها را از بین ببرد و به دستگاه‌های خنک‌کننده مانند هیت‌سینک یا فن منتقل کند.
خمیر حرارتی از ترکیب مواد هادی حرارت مانند اکسید آلومینیوم، دی‌اکسید سیلیکون و نیترید بور تشکیل می‌شود که در یک مایع حامل مثل روغن سیلیکونی یا آب، معلق هستند. این مواد طوری انتخاب می‌شوند که حداکثر انتقال حرارت را داشته و در عین حال هدایت الکتریکی کمی داشته باشند تا از بروز اتصال کوتاه در قطعات الکترونیکی جلوگیری کنند.
وقتی خمیر حرارتی بین دو سطح قرار می‌گیرد، شکاف‌های میکروسکوپی را پر و تماس بهتری بین آن‌ها ایجاد می‌کند. این کار باعث بهبود انتقال حرارت می‌شود و مقاومت حرارتی ناشی از تماس بین سطوح را کاهش می‌دهد. استفاده از خمیر حرارتی به‌ویژه در مواردی که سطوح کاملا صاف نیستند یا فاصله کمی بین آن‌ها وجود دارد، بسیار مفید است.
چرا استفاده از خمیر حرارتی ضروری است؟
خمیر حرارتی شکاف‌های میکروسکوپی بین پردازنده (CPU) یا پردازنده گرافیکی (GPU) و هیت‌سینک را پر می‌کند و این کار باعث بهبود تماس و انتقال بهتر حرارت می‌شود. بدون خمیر حرارتی، ممکن است حباب‌های هوا ایجاد شوند که موجب کاهش کارایی خنک‌کنندگی و در نتیجه مشکلاتی مانند داغ‌شدن بیش از حد دستگاه می‌شود.
چه نوع‌های مختلفی از خمیر حرارتی وجود دارد؟
خمیرهای حرارتی در انواع مختلفی از جمله بر پایه سیلیکون، کربن، فلز و ترکیبی موجود هستند. هر کدام از این نوع‌ها ویژگی‌های خاصی مانند هدایت حرارتی، دوام و هدایت الکتریکی دارند که می‌تواند بر عملکرد آن‌ها در شرایط مختلف تاثیر بگذارد.
آیا خمیر حرارتی با گذشت زمان تجزیه می‌شود؟
بله، خمیر حرارتی به مرور زمان می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند تغییرات دما و بار حرارتی تجزیه شود. با گذشت زمان، کارایی آن در انتقال حرارت کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، توصیه می‌شود که هر چند سال یک‌بار یا هر بار که سیستم خنک‌کننده پردازنده (CPU) یا پردازنده گرافیکی (GPU) برای تعمیرات برداشته می‌شود، خمیر حرارتی تعویض شود.
چطور باید خمیر حرارتی را روی دستگاه بزنیم؟
برای زدن خمیر حرارتی، ابتدا سطوح پردازنده (CPU) یا پردازنده گرافیکی (GPU) و هیت‌سینک را با الکل ایزوپروپیل و پارچه بدون پرز تمیز کنید. سپس مقدار کمی خمیر حرارتی به اندازه یک نخود در وسط پردازنده بگذارید. بعد، هیت‌سینک را به‌آرامی روی پردازنده قرار دهید تا فشار به‌طور یکنواخت خمیر را پخش کند. حواستان باشد که هیت‌سینک را خیلی سفت نکنید.
چه نکاتی برای استفاده موثر از خمیر حرارتی وجود دارد؟
- قبل از استفاده از خمیر حرارتی جدید، مطمئن شوید که سطوح پردازنده (CPU) یا پردازنده گرافیکی (GPU) و هیت‌سینک کاملا تمیز و بدون هیچ‌گونه باقی‌مانده‌ای از خمیر حرارتی قبلی باشند.
- از مقدار کمی خمیر حرارتی استفاده کنید؛ چون استفاده زیاد می‌تواند باعث کاهش کارایی انتقال حرارت شود.
- می‌توانید از یک ابزار پخش‌کننده یا حتی کارت اعتباری برای پخش یکنواخت خمیر روی سطح استفاده کنید تا تمام قسمت‌ها پوشش داده شوند.
- هنگام نصب هیت‌سینک، فشار زیادی وارد نکنید؛ چون این کار ممکن است خمیر را از سطح خارج کرده و حباب‌های هوا ایجاد کند.
آیا خمیر حرارتی می‌تواند عملکرد بازی را بهبود بخشد؟
خمیر حرارتی به‌طور مستقیم عملکرد بازی را افزایش نمی‌دهد؛ اما با کاهش دمای پردازنده (CPU) و پردازنده گرافیکی (GPU) به حفظ عملکرد بهتر کمک می‌کند. دماهای پایین‌تر، از کاهش عملکرد به‌دلیل داغ‌شدن جلوگیری می‌کنند و به قطعات این امکان را می‌دهند که برای مدت طولانی‌تری در بهترین حالت خود کار کنند که نتیجه‌اش تجربه بازی روان‌تر و پایدارتر خواهد بود.
هر چند وقت یک بار باید خمیر حرارتی را تمیز کنیم و دوباره بزنیم؟
فاصله زمانی برای تمیزکردن و دوباره زدن خمیر حرارتی بستگی به عوامل مختلفی مثل کیفیت خمیر، شرایط کاری کامپیوتر و نیازهای خاص سیستم شما دارد. به‌طور کلی، بهتر است هر ۱ تا ۲ سال یک‌بار یا وقتی که دمای سیستم بالا می‌رود یا با مشکلات عملکردی روبه‌رو می‌شوید، خمیر حرارتی را تمیز کرده و دوباره بزنید.
