پارگی صفحه (Screen Tearing) در مانیتور چیست؟

پاره شدن صفحه یا Screen Tearing، یکی از مشکلاتی است که گیمرها و کاربران رایانه‌ای به ویژه هنگام کار با نرخ‌های تازه سازی بالا با آن مواجه می‌شوند. این پدیده بصری ناخوشایند، باعث می‌شود تصاویر روی صفحه نمایش به صورت قطعاتی از هم جدا شده و به نظر برسد که تصویر در حال پاره شدن است. این اتفاق می‌تواند تجربه کاربری را به شدت کاهش داده و باعث خستگی چشم شود. در این مقاله به بررسی علل، اثرات و راه حل‌های پاره شدن صفحه می‌پردازیم.

با تکاف مگ همراه باشید.

پارگی صفحه چگونه رخ می‌دهد؟

برای درک بهتر پدیده پاره شدن صفحه، ابتدا باید با دو مفهوم کلیدی آشنا شویم: نرخ فریم و نرخ تازه‌سازی.

• نرخ فریم (Frame Rate): به تعداد تصاویری که کارت گرافیک در هر ثانیه تولید می‌کند گفته می‌شود. این نرخ بر حسب فریم بر ثانیه (FPS) اندازه‌گیری می‌شود. هرچه نرخ فریم بالاتر باشد، انیمیشن‌ها روان‌تر و طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.
• نرخ تازه‌سازی (Refresh Rate): تعداد دفعاتی که نمایشگر در هر ثانیه تصویر را به‌روزرسانی می‌کند، نرخ تازه‌سازی نام دارد. واحد اندازه‌گیری آن هرتز (Hz) است. به عنوان مثال، یک نمایشگر 60 هرتزی، هر ثانیه 60 بار تصویر را به‌روزرسانی می‌کند.

وقتی نرخ فریم تولید شده توسط کارت گرافیک با نرخ تازه‌سازی نمایشگر همخوانی نداشته باشد، پدیده ناخوشایندی به نام پاره شدن صفحه رخ می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، زمانی که کارت گرافیک سریع‌تر از آنکه نمایشگر بتواند پردازش کند، فریم‌های جدیدی تولید کند، این فریم‌ها به صورت ناقص روی نمایشگر نمایش داده می‌شوند و باعث ایجاد خطوط افقی یا پاره شدن تصویر می‌شوند.

عوامل موثر بر پاره شدن صفحه:

• نرخ تازه سازی مانیتور: هرچه نرخ تازه سازی مانیتور بالاتر باشد، احتمال پاره شدن صفحه کمتر می‌شود.
• نرخ فریم پردازنده گرافیکی: هرچه نرخ فریم پردازنده گرافیکی بیشتر باشد، احتمال پاره شدن صفحه بیشتر می‌شود.
• نوع بازی یا برنامه: بازی‌های سنگین و برنامه‌های گرافیکی پیچیده، نیاز به پردازش بیشتری دارند و در نتیجه احتمال پاره شدن صفحه در آن‌ها بیشتر است.
• تنظیمات گرافیکی: تنظیمات گرافیکی بالا باعث افزایش بار پردازنده گرافیکی می‌شود و در نتیجه احتمال پاره شدن صفحه را افزایش می‌دهد.

پارگی صفحه تجربه کاربری را به شدت مختل می‌کند. در حین رخ دادن این مشکل، تصاویر در نواحی مختلف مانیتور به شکل ناهماهنگ نمایش داده می‌شوند، و این امر به‌ویژه در صحنه‌های با حرکت سریع مشهود است. خطوط افقی شکسته و جداشدن فریم‌های مختلف باعث می‌شود تصویر وضوح و کیفیت خود را از دست بدهد. این اختلال ممکن است موجب خستگی چشم، سردرد یا حتی کاهش تمرکز کاربر شود. در بازی‌های ویدیویی یا فیلم‌ها، این مشکل به طور محسوسی قابل مشاهده است.

پارگی صفحه تنها مختص بازی‌ها نیست؛ بلکه در تماشای ویدیوها، کار با برنامه‌های گرافیکی و حتی مرورگرهای وب هم ممکن است بروز کند. هنگامی که محتوای ویدیویی با حرکت سریع پخش می‌شود، این مشکل به وضوح قابل مشاهده است. کاربران حرفه‌ای که با طراحی‌های گرافیکی یا ویرایش ویدیو سروکار دارند نیز ممکن است به دلیل این اختلال، دچار مشکل شوند. این موضوع در نمایش ویدیوها و بازی‌های ویدیویی به‌ویژه زمانی که حرکت‌های سریع و تغییرات مکرر در تصویر وجود دارد، بیشتر به چشم می‌آید.

فناوری V-Sync

یکی از روش‌های رایج برای مقابله با پارگی صفحه استفاده از فناوری V-Sync است. این فناوری با هدف همگام‌سازی نرخ فریم کارت گرافیک با نرخ تازه‌سازی مانیتور طراحی شده است. V-Sync از ارسال فریم جدید به مانیتور تا زمانی که نمایشگر آماده نباشد، جلوگیری می‌کند. با این حال، فعال کردن V-Sync ممکن است موجب افزایش تأخیر ورودی (Input Lag) شود. این تأخیر در پاسخگویی سریع در بازی‌های رقابتی یا کارهایی که نیاز به دقت بالا دارند، ممکن است مشکل‌ساز شود.

G-Sync و FreeSync: راهکارهای بهینه‌تر

در پاسخ به مشکلات V-Sync، شرکت‌های NVIDIA و AMD فناوری‌های جدیدی به نام G-Sync و FreeSync توسعه داده‌اند. این فناوری‌ها با همگام‌سازی نرخ تازه‌سازی مانیتور با نرخ فریم کارت گرافیک، از بروز پارگی صفحه جلوگیری می‌کنند. برخلاف V-Sync، این فناوری‌ها نرخ تازه‌سازی مانیتور را بر اساس نرخ فریم متغیر کارت گرافیک تنظیم می‌کنند. G-Sync توسط کارت‌های گرافیک NVIDIA و FreeSync توسط کارت‌های گرافیک AMD پشتیبانی می‌شوند. استفاده از این فناوری‌ها باعث کاهش تأخیر ورودی نیز می‌شود و تجربه بازی را روان‌تر و دقیق‌تر می‌کند.

مانیتورهای با نرخ تازه‌سازی بالا

انتخاب مانیتور مناسب یکی از کلیدهای اصلی جلوگیری از پارگی صفحه است. مانیتورهایی با نرخ تازه‌سازی 120 هرتز یا بیشتر به طور قابل توجهی از بروز پارگی صفحه می‌کاهند. با این حال، برای استفاده بهینه از این مانیتورها، کارت گرافیکی با قابلیت تولید فریم‌های بالا نیاز است. کارت‌های گرافیکی مدرن از قابلیت پشتیبانی از نرخ فریم بالا و همگام‌سازی با مانیتورهای جدید بهره‌مند هستند. استفاده از چنین تجهیزاتی باعث می‌شود تا تجربه بصری کاربر بدون اختلال و باکیفیت باشد.

تنظیمات گرافیکی و بروزرسانی 

کاربران می‌توانند با تنظیمات صحیح، از بروز پارگی صفحه جلوگیری کنند. یکی از راهکارها، کاهش نرخ فریم بازی‌ها یا نرم‌افزارهای گرافیکی است تا با نرخ تازه‌سازی مانیتور همخوانی داشته باشد. بروزرسانی درایور کارت گرافیک نیز می‌تواند به بهبود عملکرد و کاهش احتمال بروز پارگی صفحه کمک کند.

جمع بندی

پارگی صفحه یا Screen Tearing یکی از مشکلات متداولی است که تجربه بصری کاربران نمایشگرها را مختل می‌کند. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که نرخ فریم کارت گرافیک با نرخ تازه‌سازی مانیتور همخوانی ندارد. پارگی صفحه به‌ویژه در صحنه‌های سریع یا تغییرات زیاد تصویر مشهود است. فناوری‌های متعددی مانند V-Sync، G-Sync و FreeSync برای کاهش یا از بین بردن این مشکل طراحی شده‌اند. با انتخاب مانیتورهای مناسب، تنظیمات گرافیکی بهینه و استفاده از کارت گرافیک‌های مدرن، کاربران می‌توانند از بروز پارگی صفحه جلوگیری کنند و تجربه‌ای روان و بی‌عیب داشته باشند.