Net Jitter چیست؟

Net jitter یا همان network jitter به تغییرات ناگهانی و غیرقابل‌پیش‌بینی در زمان رسیدن بسته‌های داده در شبکه گفته می‌شود. این تغییرات باعث می‌شوند بسته‌ها با تأخیرهای متفاوتی به مقصد برسند و جریان داده یکنواختی وجود نداشته باشد. در شبکه‌های حساس به زمان مانند VoIP، بازی‌های آنلاین یا پخش زنده، حتی تغییرات جزئی در زمان رسیدن بسته‌ها می‌تواند کیفیت تجربه کاربر را به شدت کاهش دهد. اندازه‌گیری و کنترل این عامل برای حفظ کیفیت خدمات ضروری است و بی‌توجهی به آن، موجب افت عملکرد و نارضایتی کاربران خواهد شد.

با تکاف مگ همراه باشید.

تعریف دقیق و اهمیت Net Jitter

Net Jitter چیست؟

Net jitter اختلاف زمان تأخیر بین بسته‌های متوالی داده در شبکه است. وقتی دو بسته پشت‌سر هم ارسال شوند اما یکی سریع‌تر و دیگری کندتر برسد، این اختلاف زمان همان jitter محسوب می‌شود. مقدار آن معمولاً بر حسب میلی‌ثانیه بیان می‌شود و افزایش بیش از حد، کیفیت انتقال داده را به‌شدت کاهش می‌دهد.

اهمیت Net Jitter:

در ارتباطات بلادرنگ مانند تماس ویدئویی یا کنفرانس آنلاین، بسته‌ها باید تقریباً هم‌زمان دریافت شوند. نوسان در این فواصل باعث قطع و وصل صدا، پرش تصویر یا تأخیر گفت‌وگو می‌شود. این مشکل حتی در شبکه‌های داخلی با بار ترافیکی بالا هم رخ می‌دهد. به همین دلیل سازمان‌ها با استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ، jitter را کنترل و ثبات ارتباطات خود را تضمین می‌کنند.

عوامل ایجاد Net Jitter

عوامل متعددی باعث افزایش jitter می‌شوند و شناخت آن‌ها اولین گام برای کاهش این مشکل است:

1. ازدحام شبکه: هنگامی که حجم ترافیک از ظرفیت شبکه فراتر می‌رود، بسته‌ها در صف انتظار روتر یا سوئیچ باقی می‌مانند و زمان رسیدن آن‌ها تغییر می‌کند.
2. سخت‌افزار ضعیف یا فرسوده: استفاده از روترهای قدیمی، کابل‌های آسیب‌دیده یا کارت شبکه‌های بی‌کیفیت می‌تواند سرعت پردازش بسته‌ها را کاهش دهد و نوسان زمانی ایجاد کند.
3. تغییر مسیرهای شبکه: در مواقعی که مسیر اصلی داده‌ها تغییر می‌کند، بسته‌ها از مسیرهای متفاوتی عبور کرده و زمان رسیدن‌شان متغیر می‌شود.
4. اتصالات بی‌سیم ناپایدار: شبکه‌های Wi-Fi بیشتر تحت‌تأثیر نویز و تداخل سیگنال قرار می‌گیرند و همین مسئله باعث ایجاد jitter می‌شود.
5. نبود اولویت‌بندی ترافیک (QoS): وقتی بسته‌های حساس به تأخیر، مانند صدا یا ویدئو، با بسته‌های کم‌اهمیت در یک صف قرار گیرند، زمان رسیدن‌شان دچار تغییر می‌شود.

هر یک از این عوامل می‌تواند به‌تنهایی یا همراه با دیگر موارد، کیفیت شبکه را کاهش دهد و تجربه کاربر را مختل کند.

میزان قابل قبول Jitter و روش اندازه‌گیری

میزان مجاز jitter به نوع استفاده از شبکه بستگی دارد. برای تماس‌های صوتی و تصویری، مقدار کمتر از ۳۰ تا ۵۰ میلی‌ثانیه معمولاً بدون مشکل است. در بازی‌های آنلاین که نیاز به واکنش سریع دارند، jitter باید حتی کمتر از ۲۰ میلی‌ثانیه باشد. برای پخش ویدئو یا کاربردهایی که حساسیت زمانی کمتری دارند، مقادیر بالاتر نیز قابل تحمل است.

روش اندازه گیری 

اندازه‌گیری jitter معمولاً با استفاده از ابزارهای تست شبکه یا اجرای دستور ping به‌صورت مکرر انجام می‌شود. روش رایج، ارسال چندین بسته پشت سر هم به مقصد و محاسبه اختلاف میان زمان تأخیر هر کدام نسبت به میانگین است. ابزارهای پیشرفته‌تر علاوه بر نمایش مقادیر بلادرنگ، نمودارهای تاریخی نیز ارائه می‌دهند تا امکان شناسایی روندهای مشکل‌ساز وجود داشته باشد.

راهکارهای کاهش Net Jitter

برای کاهش net jitter می‌توان چند اقدام عملی انجام داد:

• استفاده از jitter buffer: این بافر در سمت دریافت‌کننده بسته‌ها را برای مدت کوتاهی ذخیره می‌کند تا با فاصله زمانی ثابت پخش شوند و نوسانات جبران شود.
• فعال‌سازی QoS: با تنظیم اولویت‌های ترافیک شبکه، بسته‌های حساس به تأخیر پیش از سایر داده‌ها ارسال می‌شوند و احتمال jitter کاهش می‌یابد.
• استفاده از اتصال کابلی: اتصال اترنت پایداری بیشتری نسبت به Wi-Fi دارد و تأثیر نویز و تداخل را به حداقل می‌رساند.
• ارتقای تجهیزات شبکه: جایگزینی روتر، سوئیچ و کابل‌های قدیمی با مدل‌های جدید و پرسرعت می‌تواند مشکل را تا حد زیادی حل کند.
• مدیریت پهنای باند: با افزایش پهنای باند و کاهش ترافیک غیرضروری، مسیر داده‌ها خلوت‌تر می‌شود و بسته‌ها با تأخیر کمتری منتقل می‌شوند.

اجرای این روش‌ها نه‌تنها میزان jitter را کاهش می‌دهد، بلکه کیفیت کلی شبکه را نیز بهبود می‌بخشد.

جمع بندی

نت‌جیتر یا network jitter نشان‌دهنده نوسان زمان رسیدن بسته‌ها در شبکه است و بر تماس اینترنتی، بازی آنلاین و پخش زنده اثر می‌گذارد. عواملی مانند ازدحام، ضعف تجهیزات و تداخل سیگنال باعث آن می‌شوند. با اندازه‌گیری دقیق و استفاده از روش‌هایی چون بافر، QoS، ارتقای سخت‌افزار و اتصال پایدار، می‌توان آن را کاهش داد و کیفیت خدمات را بهبود بخشید.