تفاوت SLC،MLC ،TLC و QLC در کارت های SSD

همه کارت‌های SSD شبیه هم نیستند، حتی اگر از بیرون تفاوتی بینشان نبینیم. نوع حافظه‌ای که درون آن‌ها کار گذاشته شده بسیار مهم است. هر حافظه رفتار متفاوتی در ذخیره‌سازی، سرعت، دوام و حتی قیمت دارد. اینجاست که تفاوت SLC، MLC، TLC و QLC در کارت‌های SSD اهمیت پیدا می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید کدام نوع حافظه برای کار شما مناسب‌تر است و چطور این تفاوت‌ها روی عملکرد سیستم تاثیر می‌گذارند، تا انتهای این مقاله با تکاف‌مگ همراه باشید.

اساس تفاوت از کجاست؟

در حافظه‌های SSD داده‌ها در سلول‌های الکترونیکی ذخیره می‌شوند. این سلول‌ها با استفاده از بار الکتریکی، بیت‌های صفر و یک را نگه‌داری می‌کنند. هرچه تعداد بیت‌هایی که یک سلول می‌تواند ذخیره کند بیشتر باشد، ظرفیت حافظه هم بالاتر می‌رود. اما از آن طرف، دقت در خواندن و نوشتن کاهش پیدا می‌کند، عمر حافظه کمتر می‌شود و کنترل اطلاعات پیچیده‌تر خواهد بود. چهار نوع اصلی حافظه در SSDها وجود دارد:

• SLC (Single-Level Cell): یک بیت در هر سلول
• MLC (Multi-Level Cell): دو بیت در هر سلول
• TLC (Triple-Level Cell): سه بیت در هر سلول
• QLC (Quad-Level Cell): چهار بیت در هر سلول

هرچه از SLC به سمت QLC برویم، ظرفیت، بیشتر و قیمت پایین‌تر می‌آید؛ اما در عوض، سرعت، دوام و اطمینان کاهش می‌یابد

ظرفیت؛ وقتی جای بیشتر، اهمیت دارد

از نظر ذخیره‌سازی داده، QLC بیشترین ظرفیت را در یک فضای فیزیکی مشخص ارائه می‌دهد. این یعنی می‌توان با استفاده از همان تعداد تراشه، داده‌های بیشتری ذخیره کرد. به‌همین دلیلQLC  برای ذخیره‌سازی‌های حجیم مانند آرشیو فایل‌ها، بکاپ و محتوای چندرسانه‌ای بسیار مقرون‌به‌صرفه است. در مقابل، SLC با ذخیره فقط یک بیت در هر سلول، ظرفیت بسیار کمتری دارد و معمولاً برای استفاده‌هایی به‌کار می‌رود که حجم داده اهمیت کمتری نسبت به عملکرد دارد.

قیمت؛ کدام مقرون‌به‌صرفه‌تر است؟

با افزایش ظرفیت و تراکم سلول‌ها، هزینه تولید هر گیگابایت حافظه کاهش می‌یابد؛ از این‌رو، SSDهای QLC ارزان‌ترین گزینه در بازار هستند و SLCها بالاترین قیمت را دارند. TLC و MLC در میانه این طیف قرار می‌گیرند و تعادلی بین هزینه و عملکرد ارائه می‌دهند.

عملکرد؛ سرعت‌عمل در نوشتن و خواندن داده‌ها

عملکرد SSD مستقیماً با نوع سلول‌های حافظه آن ارتباط دارد. هر بیت اضافی که در یک سلول ذخیره می‌شود، نیازمند پردازش ولتاژهای بیشتری است تا حالت دقیق آن تشخیص داده شود. این موضوع باعث افزایش زمان لازم برای نوشتن یا خواندن اطلاعات می‌شود. SSDهای SLC سریع‌ترین عملکرد را دارند؛ چون فقط یک سطح ولتاژ را مدیریت می‌کنند. MLC در رتبه بعدی قرار می‌گیرد و پس از آن TLC و در نهایت QLC.

اگر به‌دنبال اجرای بازی‌های سنگین، ویرایش ویدیو یا بارگذاری سریع برنامه‌ها هستید، SSDهای TLC یا حتی MLC انتخاب مطمئن‌تری هستند. در مقابل، QLC برای ذخیره داده‌هایی که زیاد جابه‌جا نمی‌شوند، کفایت می‌کند.

دوام و طول عمر؛ چندبار می‌توان اطلاعات را نوشت و پاک کرد؟

طول عمر SSDها با مفهومی به نام چرخه نوشتار اندازه‌گیری می‌شود. هر بار که داده‌ای در یک سلول نوشته یا پاک شود، بخشی از توان سلول مصرف می‌شود. هرچه تعداد بیت‌های ذخیره‌شده در سلول بیشتر باشد، فشار بیشتری به آن وارد و سریع‌تر مستهلک می‌شود.

SLC تا ۱۰۰ هزار چرخه نوشتار را تحمل می‌کند، در حالی که این عدد برای MLC حدود ۱۰ هزار، برای TLC حدود ۳ هزار و برای QLC تنها حدود ۱۰۰۰ چرخه است. اگر استفاده روزانه شما شامل کپی‌کردن فایل‌های سنگین، نصب برنامه‌های متعدد یا ویرایش مستمر داده است، از SSDهای QLC استفاده نکنید.

قابلیت اطمینان؛ دقت در خواندن و امنیت اطلاعات

هرچه تعداد بیت در یک سلول بیشتر باشد، سلول باید بین تعداد بیشتری از سطوح ولتاژ، تمایز قائل شود. این کار در طول زمان، به‌ویژه با فرسوده‌شدن سلول‌ها، احتمال خطا را بالا می‌برد. SSDهای QLC در این زمینه آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است در درازمدت دچار خطاهای غیرقابل تصحیح شوند.

SSDهای SLC نه‌تنها سریع‌تر هستند؛ بلکه دقت و ثبات بیشتری هم دارند و به همین دلیل در کاربردهای حساس مثل تجهیزات نظامی، ذخیره داده‌های مالی یا سرورها ترجیح داده می‌شوند. MLC هم در این زمینه عملکرد خوبی دارد.

مصرف انرژی و مدیریت گرما

در سیستم‌هایی مثل لپ‌تاپ یا اولترابوک، مصرف انرژی و تولید گرما بسیار مهم است. SSDهای TLC و QLC معمولاً مصرف برق کمتری دارند و حرارت کمتری هم تولید می‌کنند. MLC و SLC باتوجه به سرعت پردازش بالاتر، در بارهای سنگین گرمای بیشتری ایجاد می‌کنند و ممکن است به خنک‌کننده نیاز داشته باشند.

چه نوع SSD برای چه کاربری مناسب است؟

• SLC: قیمت بالا و ظرفیت محدود، این نوع را برای مراکز داده، سرورها، تجهیزات صنعتی، NASها و سیستم‌هایی که به اطمینان، سرعت و دوام بسیار بالا نیاز دارند، مناسب کرده است.
• MLC: گزینه‌ای متعادل برای کاربران حرفه‌ای، طراحان گرافیک، مهندسان و کسانی است که با فایل‌های بزرگ سر و کار دارند. اس‌اس‌دی MLC دارای سرعت خوب و دوام قابل‌قبول است.
• TLC: رایج‌ترین نوع حافظه SSD در بازار است که قیمت مناسب و عملکرد متوسطی دارد. برای کاربران عمومی، لپ‌تاپ‌ها، گیمینگ و استفاده‌های خانگی انتخاب مناسبی است.
• QLC: برای کسانی که بیشتر به ذخیره‌سازی فایل (آرشیو فیلم، موزیک یا بکاپ‌های غیرمکرر) نیاز دارند و کمتر با نوشتار و پاک‌سازی اطلاعات درگیرند، مناسب است.