چرا حفظ بازی‌های آنلاین به یک دغدغه جدی تبدیل شده است؟

نابودی آرامِ دنیای مجازی

یکی از مهم‌ترین مسائل در رابطه با بازی‌های آنلاین، موقتی بودن آن‌هاست. برخلاف بازی‌های آفلاین که می‌توان نسخه‌ای از آن‌ها را برای سال‌ها نگه داشت، بازی‌های آنلاین به سرورهای فعال، پشتیبانی فنی و جامعه‌ای پویا نیاز دارند. وقتی یک شرکت تصمیم می‌گیرد سرورهای بازی را خاموش کند، دسترسی کاربران به دنیایی که گاه سال‌ها در آن وقت صرف کرده‌اند، به‌طور کامل قطع می‌شود.

برای مثال، در سال 2023، شرکت  Yagar سرور بازی The Cycle: Frontier را خاموش کرد. با این کار، امکان بازی آنلاین برای همیشه از بین رفت. صدها بازی مشابه نیز در سکوت خاموش شده‌اند، بدون اینکه ردپایی از آن‌ها باقی بماند.

بازی، فقط سرگرمی نیست

بازی‌های آنلاین فقط ابزاری برای گذراندن وقت نیستند. آن‌ها بسترهایی برای ساختن روابط اجتماعی، تبادل فرهنگی و حتی آموزش مهارت‌های مدیریتی و زبانی هستند. در بسیاری از موارد، بازیکنان از طریق این بازی‌ها دوستانی پیدا کرده‌اند، زبان جدیدی آموخته‌اند، یا مهارت‌های کار گروهی را تجربه کرده‌اند.

از بین رفتن یک بازی آنلاین، به‌معنای از بین رفتن این بافت اجتماعی و فرهنگی است. برای مثال، سرورهای بازی “Club Penguin” که سال‌ها محیطی تعاملی برای کودکان بود، در سال ۲۰۱۷ برای همیشه بسته شد. این رویداد نشان داد که پایان یک بازی، می‌تواند شبیه به پایان یک اجتماع واقعی باشد.

موانع فنی و حقوقی حفظ بازی‌های آنلاین

یکی از دلایل اصلی که باعث شده حفظ بازی‌های آنلاین دشوار شود، پیچیدگی فنی آن‌هاست. این بازی‌ها معمولاً شامل هزاران خط کد سروری هستند که در اختیار شرکت توسعه‌دهنده باقی می‌ماند. این کدها به دلایل امنیتی، تجاری یا حقوقی معمولاً در دسترس عموم قرار نمی‌گیرند. در نتیجه، پس از خاموشی سرورها، اجرای بازی تقریباً غیرممکن می‌شود.

علاوه بر آن، محدودیت‌های قانونی مانند قوانین کپی‌رایت، تلاش برای بازسازی یا آرشیو کردن این بازی‌ها را دشوار می‌کند. حتی سازمان‌های فرهنگی و آموزشی که با نیت پژوهش به این حوزه ورود می‌کنند، ممکن است با خطر پیگرد قانونی مواجه شوند. همین موضوع باعث شده پروژه‌های بزرگی چون Internet Archive نیز در بسیاری از موارد با دست بسته عمل کنند.

چرا این دغدغه جهانی است؟

در کشورهایی مانند ژاپن، آمریکا و کره جنوبی که صنعت بازی بسیار پیشرفته است، نابودی بازی‌های آنلاین نگرانی جدی فرهنگی و اقتصادی به همراه داشته است. دولت‌ها و مراکز تحقیقاتی تلاش‌هایی برای ثبت و نگهداری بازی‌ها آغاز کرده‌اند، اما هنوز چارچوب قانونی و فنی مناسبی برای این کار تعریف نشده است.

در کشور ما نیز، با افزایش وابستگی نوجوانان و جوانان به بازی‌های آنلاین داخلی و خارجی، اگر به مسئله حفظ این محتوا توجه نشود، ممکن است بخش مهمی از خاطرات دیجیتال و تعاملات نسل جدید از بین برود. این مسئله نه‌تنها به کاربران بلکه به سازندگان، سرمایه‌گذاران و حتی پژوهشگران فرهنگی آسیب می‌زند.

چه باید کرد؟

برای حل این معضل، باید چند رویکرد را به‌صورت هم‌زمان در نظر گرفت:

• همکاری بین‌المللی میان دولت‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌های بازی‌سازی برای ایجاد قوانین حمایتی و زیرساخت‌های فنی لازم.
• آموزش و فرهنگ‌سازی در میان کاربران و توسعه‌دهندگان درباره اهمیت حفظ بازی‌ها به‌عنوان بخشی از تاریخ دیجیتال.
• ایجاد نسخه‌های قابل آرشیو از بازی‌ها که بتوانند بدون اتصال دائم به سرور اجرا شوند یا حداقل نسخه‌ای مستند از آن‌ها در مراکز فرهنگی نگهداری شود.
• افزایش شفافیت شرکت‌ها در مورد آینده بازی‌های خود، تا کاربران بدانند چه زمانی باید با یک بازی خداحافظی کنند یا چه گزینه‌هایی برای حفظ داده‌هایشان دارند.

جمع بندی

اگر هنوز این پرسش در ذهن شما باقی مانده که “چرا حفظ بازی‌های آنلاین به یک دغدغه جدی تبدیل شده است؟“ باید گفت که پاسخ در ترکیبی از فناوری، فرهنگ، قانون و اقتصاد نهفته است. ما در دورانی زندگی می‌کنیم که بخش بزرگی از خاطرات، ارتباطات و تجربیات ما در فضای مجازی رخ می‌دهد. از بین رفتن بدون ردپای این تجربه‌ها، به‌معنای از بین رفتن بخشی از تاریخ بشر در عصر دیجیتال است.

حالا زمان آن رسیده که به بازی‌های آنلاین نه صرفاً به‌عنوان ابزار سرگرمی، بلکه به‌عنوان میراث فرهنگی نگاه کنیم. میراثی که اگر امروز برای نگهداری‌اش اقدام نکنیم، فردا چیزی جز حسرت برایمان باقی نخواهد ماند.